Zgryz jest stosunkiem łuków zębowych szczęki i żuchwy podczas jej ruchów. Prawidłowy zgryz charakteryzuje się tym, że siekacze pokrywają 1/3 wysokości wargowych powierzchni zębów dolnych. Prawidłowy stosunek zębów szczęki i żuchwy, czyli zgryz, to taki układ, kiedy każdy ząb styka się z dwoma zębami przeciwległej szczęki oraz zęby górne wystają poza zęby dolne. Każde inne ustawienie jest uznawane za wadę zgryzu.
Wada zgryzu jest nie tylko problemem estetycznym, ale głównie zdrowotnym. Stłoczone, krzywe zęby są bardziej narażone na próchnicę czy choroby przyzębia. Mogą także powodować problemy z żuciem czy ścierać się. Z kolei wady zgryzu związane z budową łuków zębowych czy szczęki mogą prowadzić do zaburzeń żucia, wad wymowy czy problemów ze stawem skroniowo-żuchwowym.
Nabyte i wrodzone wady zgryzu
Wady zgryzu dzielą się na nabyte i wrodzone. Wady wrodzone powstają już w życiu płodowym i są konsekwencją wad genetycznych czy negatywnych wpływów czynników środowiskowych, działających przez organizm matki. Z kolei wady nabyte są skutkami negatywnych nawyków: ssania palca, warg, języka, zbyt długiego karmienia butelką, oddychania przez usta.
Wady zgryzu ze względu na ustawienie zębów
Zgryz otwarty – zgryz, w którym między zębami górnymi a dolnymi możemy dostrzec prześwit, czyli zęby górne nie kontaktują się z zębami dolnymi. Wydłuża się dolny odcinek twarzy.
Zgryz głęboki – zgryz, w którym zęby górne zakrywają zęby dolne powyżej normy np. w odcinku przednim zęby górne zakrywają powyżej 2/3 wysokości zębów dolnych.
Tyłozgryz – zgryz, w którym zęby górne znajdują się znacznie przed zębami dolnymi. Stanowi on 70% wszystkich wad zgryzu. Temu ustawieniu żuchwy lub dolnego łuku zębowego towarzyszy wychylenie (ku przodowi) siekaczy górnych, czyli protruzja lub przechylenie siekaczy – retruzja.
Przodozgryz – zgryz, w którym zęby przednie dolne znajdują się przed zębami górnymi. Wada ta przejawia się w rysach twarzy wysunięciem wargi dolnej.
Zgryz krzyżowy – zgryz, w którym którykolwiek z zębów dolnych jest położony na zewnątrz w stosunku do zębów górnych, prawidłowo wszystkie zęby górne powinny być na zewnątrz dolnych. W takich sytuacjach dochodzi łatwiej do powstania próchnicy, bo trudniej jest takie zęby czyścić.
Wczesne rozpoznanie wady i szybsze podjęcie leczenia to szansa na uzyskanie lepszych i trwalszych wyników leczenia.